Skip to content
Menu
Meteoryty – Tektyty – Impaktyty
  • Meteoryty Polskie
  • Chondryty
  • Ciekawostki
Meteoryty – Tektyty – Impaktyty

Chondryty

Chondryty to najczęściej spadający na Ziemię rodzaj meteorytów (~85%). Meteoryty te składają się z chondr (małe ziarna materii krzemianowej najczęściej o kształcie kulistym) i ciasta skalnego (matriks), czyli materii spajającej chondry. Masa chondr to nawet 75% masy meteorytu. Chondryty są fragmentami małych rozbitych planetoid, co oznacza, że składają się z pierwotnej i w dużej mierze nieprzeobrażonej materii. Dzięki chondrytom poznajemy pierwotną materię naszego Układu Słonecznego, a także jego historię. Meteoryt Allende (chondryt węglisty) powstał 4,567 miliarda lat temu i jest jedną z dwóch najstarszych skał na Ziemi!

Podstawowe grupy chondrytów

Chondryty dzielimy na pięć grup:

  1. chondryty zwyczajne (H – L – LL)
    • H (dawniej oliwinowo-bronzytowe) – zawierają bronzyt (np. H5 Pułtusk w kolekcji Szymona)
    • L (dawniej oliwinowo-hiperstenowe) – zawierają hipersten (np. L5 Mount Tazerzait w kolekcji Szymona)
    • LL (dawniej amfoteryty) – najsilniej utlenione (np. LL5 Czelabińsk w kolekcji Szymona)
  2. chondryty węgliste (C)
    • CI – od meteorytu Ivuna
    • CM – od meteorytu Mighei
    • CO – od meteorytu Ornans ( CO3 NWA14873 w kolekcji Szymona)
    • CV – od meteorytu Vigarano (CV3 Allende w kolekcji Szymona)
    • CK – od meteorytu Karoonda
    • CR – od meteorytu Renazzo (CR2 NWA852 w kolekcji Szymona)
    • CH – od wysokiej zawartości metalu „high metal”
    • CB – od meteorytu Bencubbin
    • CL – od meteorytu Loongana
  3. chondryty enstatytowe (E) – zawierają enstatyt
    • EH – z wysoką zawartością żelaza i małymi chondrami
    • EL – z niską zawartością żelaza i większymi chondrami
  4. rumurutity (R) – rzadki typ chondrytów nie zawierający żelaza metalicznego, bogaty w oliwiny i wysoko utleniony (R3-6 NWA14862 w kolekcji Szymona).
  5. kakangarity (K) – zawierają chondry metalowo-krzemianowe ze zredukowaną ilością krzemianów i ponad 50% Fe-Ni.

Zmiany temperaturowe i uwodnienie

Chondryty dzielimy także na sześć grup petrograficznych w zależności od zmian temperaturowych lub uwodnienia chondr, przy czym typ 3 jest typem niezmienionym:

  • 1 – brak chondr, matryca nieprzeźroczysta, najmocniej uwodniony,
  • 2 – chondry wyraźne, matryca nieprzeźroczysta, uwodniony,
  • 3 – chondry bardzo wyraźne, matryca nieprzeźroczysta,
  • 4 – chondry wyraźnie zaznaczone na przeźroczystej matrycy, mała zmiana temperaturowa,
  • 5 – chondry wyraźnie zaznaczone na przekrystalizowanej matrycy, średnie zmiany temperaturowe,
  • 6 – słabe chondry na przekrystalizowanej matrycy, duże zmiany temperaturowe.

Przykładowa klasyfikacja chondrytów

  • Pułtusk H5 – meteoryt kamienny, chondryt zwyczajny o dużej zawartości żelaza z chondrami średnio zmienionymi temperaturowo
  • Allende CV3 – meteoryt kamienny, chondryt węglisty typu Vigarano o chondrach niezmienionych ani temperaturowo ani uwodnionych, czyli pierwotnych

Skład mineralny chondrytów

Podstawowymi minerałami spotykanymi w meteorytach są:

  • oliwin
    • fosteryt – Mg2SiO4 (do 70% składu oliwinów)
    • fayalit – Fe2SiO4 (do 30% składu oliwinów)
  • piroksen
    • enstatyt – MgSiO3
    • bronzyt – składający się z ~80% enstatytu i ~20% ferrosilitu FeSiO3
    • hipersten – składający się z ~70% enstatytu i ~30% ferrosilitu FeSiO3
  • stop żelazo-niklowy – FeNi (kamacyt, taenit)
  • troilit – FeS

Pirokseny

Roztwór stały piroksenów (źrodło: woreczko.pl)

Oliwiny

Roztwór stały oliwinów (źródło: woreczko.pl)

Podział chondrytów zwyczajnych

Trzy klasy chondrytów zwyczajnych.

Share this:

  • Twitter
  • Facebook
Strona główna
Co to jest meteoryt?
Jak rozpoznać meteoryt?
Skorupa obtopieniowa
Podział meteorytów
Jak kupić meteoryt?
Jak kolekcjonować?
Szukanie meteorytów
Wykrywacz metali
Gdzie można zobaczyć meteoryty?
Kup meteoryt ode mnie
Historia meteorytyki
Literatura i internet
O autorze

Facebook

Facebook
©2023 Meteoryty – Tektyty – Impaktyty | Powered by SuperbThemes & WordPress