Skip to content
Menu
Meteoryty – Tektyty – Impaktyty
  • Meteoryty Polskie
  • Chondryty
  • Ciekawostki
Meteoryty – Tektyty – Impaktyty

Chondryty

Chondryty to najczęściej spadający na Ziemię rodzaj meteorytów (~85%). Meteoryty te składają się z chondr (małe ziarna materii krzemianowej najczęściej o kształcie kulistym) i ciasta skalnego (matriks), czyli materii spajającej chondry. Masa chondr to nawet 75% masy meteorytu. Chondryty są fragmentami małych rozbitych planetoid, co oznacza, że składają się z pierwotnej i w dużej mierze nieprzeobrażonej materii. Dzięki chondrytom poznajemy pierwotną materię naszego Układu Słonecznego, a także jego historię. Meteoryt Allende (chondryt węglisty) powstał 4,567 miliarda lat temu i jest jedną z dwóch najstarszych skał na Ziemi!

Podstawowe grupy chondrytów

Chondryty dzielimy na pięć grup:

  1. chondryty zwyczajne (H – L – LL)
    • H (dawniej oliwinowo-bronzytowe) – zawierają bronzyt (np. H5 Pułtusk w kolekcji Szymona)
    • L (dawniej oliwinowo-hiperstenowe) – zawierają hipersten (np. L5 Mount Tazerzait w kolekcji Szymona)
    • LL (dawniej amfoteryty) – najsilniej utlenione (np. LL5 Czelabińsk w kolekcji Szymona)
  2. chondryty węgliste (C)
    • CI – od meteorytu Ivuna
    • CM – od meteorytu Mighei
    • CO – od meteorytu Ornans ( CO3 NWA14873 w kolekcji Szymona)
    • CV – od meteorytu Vigarano (CV3 Allende w kolekcji Szymona)
    • CK – od meteorytu Karoonda
    • CR – od meteorytu Renazzo (CR2 NWA852 w kolekcji Szymona)
    • CH – od wysokiej zawartości metalu „high metal”
    • CB – od meteorytu Bencubbin
    • CL – od meteorytu Loongana
  3. chondryty enstatytowe (E) – zawierają enstatyt
    • EH – z wysoką zawartością żelaza i małymi chondrami
    • EL – z niską zawartością żelaza i większymi chondrami
  4. rumurutity (R) – rzadki typ chondrytów nie zawierający żelaza metalicznego, bogaty w oliwiny i wysoko utleniony (R3-6 NWA14862 w kolekcji Szymona).
  5. kakangarity (K) – zawierają chondry metalowo-krzemianowe ze zredukowaną ilością krzemianów i ponad 50% Fe-Ni.

Zmiany temperaturowe i uwodnienie

Chondryty dzielimy także na sześć grup petrograficznych w zależności od zmian temperaturowych lub uwodnienia chondr, przy czym typ 3 jest typem niezmienionym:

  • 1 – brak chondr, matryca nieprzeźroczysta, najmocniej uwodniony,
  • 2 – chondry wyraźne, matryca nieprzeźroczysta, uwodniony,
  • 3 – chondry bardzo wyraźne, matryca nieprzeźroczysta,
  • 4 – chondry wyraźnie zaznaczone na przeźroczystej matrycy, mała zmiana temperaturowa,
  • 5 – chondry wyraźnie zaznaczone na przekrystalizowanej matrycy, średnie zmiany temperaturowe,
  • 6 – słabe chondry na przekrystalizowanej matrycy, duże zmiany temperaturowe.

Przykładowa klasyfikacja chondrytów

  • Pułtusk H5 – meteoryt kamienny, chondryt zwyczajny o dużej zawartości żelaza z chondrami średnio zmienionymi temperaturowo
  • Allende CV3 – meteoryt kamienny, chondryt węglisty typu Vigarano o chondrach niezmienionych ani temperaturowo ani uwodnionych, czyli pierwotnych

Skład mineralny chondrytów

Podstawowymi minerałami spotykanymi w meteorytach są:

  • oliwin
    • fosteryt – Mg2SiO4 (do 70% składu oliwinów)
    • fayalit – Fe2SiO4 (do 30% składu oliwinów)
  • piroksen
    • enstatyt – MgSiO3
    • bronzyt – składający się z ~80% enstatytu i ~20% ferrosilitu FeSiO3
    • hipersten – składający się z ~70% enstatytu i ~30% ferrosilitu FeSiO3
  • stop żelazo-niklowy – FeNi (kamacyt, taenit)
  • troilit – FeS

Pirokseny

Roztwór stały piroksenów (źrodło: woreczko.pl)

Oliwiny

Roztwór stały oliwinów (źródło: woreczko.pl)

Podział chondrytów zwyczajnych

Trzy klasy chondrytów zwyczajnych.

Share this:

  • Twitter
  • Facebook
Strona główna
Jak rozpoznać meteoryt?
Co to jest meteoryt?
Podział meteorytów
Jak kupić meteoryt?
Skorupa obtopieniowa
O autorze

Facebook

Facebook
©2023 Meteoryty – Tektyty – Impaktyty | Powered by SuperbThemes & WordPress